Torna nedir? Torna, kendi ekseni etrafında dönen, iş parçası hareketli, kesici takım sabit olan yatay eksenli X, Y, Z olmak üzere 3 eksende hareket kabiliyeti sağlayan talaş kaldırma imalat makinasıdır.
Torna Çeşitleri Nelerdir?
- Üniversal torna
- Masa tornası
- Saatçi tornası
- Hidrolik kontrolü torna
- Elektrik kontrolü torna (CNC) tornalar
- Ağaç işleme tornaları
- Özel torna tezgahları
Olarak sıralayabiliriz.
Tornada Parça İşleme Çeşitleri Nelerdir?
l Alın tornalama
l Dış çap tornalama
l Konik tornalama
l Delik delme
l Pah kırma
l Parça kesimi
l Kanal açma
l Profil tornalama
l Diş açma
l Kılavuz çekme
lPafta çekme
l Rayba çekme
lYay sarma
lKademeli tornalama
lİç çap tornalama (delik tornalama)
Olarak söyleyebiliriz.
Gerekli olan bilgileri öğrendiğimize göre; şimdi tornalama çeşitlerine birkaç örnek verelim.
Kademeli Tornalama Nedir? Tornada kesici takım başka bir kesici takımla beslenerek bir iş parçasından talaşları kaldırarak kademeli olarak bir yüzey oluşturulur. Talaşlar iş parçasının dönüşü ile süpürülür.
Konik Tornalama Nedir? Kesici takımın bağlı olduğu, araba diye adlandırdığımız döner parçaya istenilen açı verilerek yavaş yavaş pasolar ile konik tornalama işlemi gerçekleşmiş olur.
Delik Tornalama Nedir? Delik yani iç çap tornalama yapılabilmesi için öncelikle punta matkabı ile parçanın tam ekseninden bir iz bırakılır daha sonra en az delik torna kaleminden 20mm daha büyük bir matkapla delinerek takıma uygun yol yapılır.
Delik delindikten sonra takımın tam merkezi iş parçasının merkezine göz kararı ile ortalanarak kesici takım içeri (deliğe) gönderilir.
Tornada Kesici Takımlar Nelerdir?
l Evet tornada iş parçasını istenilen düzeyde, şekil verilebilmesi için malzemeden daha sert ve iyi durumda olan kesici takımlar kullanılmalıdır.
l Genellikle tornada elmas uçlu takımlar kullanılır. Tabi ki bazen yumuşak olan parçalarda ısıl işlem görmüş sert imalat çeliği de kullanılabilir.
Peki tornada kullanılan kesici takımlar nelerdir, hep birlikte bakalım;
- Dairesel kesici takım
- Sağ yan kaba kesici takım
- Sol yan kaba kesici takım
- Sağ yan ince talaş kesici takım
- Sol yan ince talaş kesici takım
- Kanal kesici takım
- İç çap kesici takım
- Diş çekme kesici takım v.b.
Olarak sıralamamız mümkündür.
CNC Tornada Parça İşleme Aşamaları Nelerdir?
CNC Nedir? (Computer Numerik Control) Bilgisayar sayısal kontrol anlamına gelen CNC bilgisayar ile makine arasında kurulan bir ağ bağlantısıyla kodlamalar gönderilerek bilgisayarın tam otomatik olarak çalışmasını sağlamaktadır.
Peki bu CNC makinalarda nasıl bir yol izlenmektedir hep birlikte bir göz atalım isterseniz,
- Uygun malzeme seçilerek makinaya X eksenine paralel olarak bağlanır.
- Parçanın tam uzunluğunu bulabilmek için parçanın Z ekseni manuel olarak alın tornalaması yapılarak sıfırlanır.
- Makinaya ister direkt ana kartına ya da isterseniz bilgisayara daha sonra bilgisayar dan makinaya bağlanarak gerçekleştirebilirsiniz.
- Görevli kişi bazı uygulamalardan otomatik olarak kod yazabilir veya manuel olarak yani el ile makinaya kendisi dahi yazabilir.
- Makinaya uygun kodlar gittiğinde makineye START verilerek işe başlanabilir.
- İşin bitiminde gerekli olan önlemler alınarak parça sökülür.
Tornada Parça İşleme Hızı Nasıl Ayarlanır?
Tornada üniversal ise manuel olarak hız verilir eğer CNC makinaları ise ister programda F değerine istenilen hız verilsin ya da makine üzerindeki kontrol tuşları ile istenilen hızda devam ettirilebilir;
Lakin hız devir, parça cinsine, kesici takım cinsine göre belirlendiği için rastgele hız verilmez.
Talaşlı İmalat Yöntemleri Nelerdir?Talaşlı imalat genellikle ülkemizde ikiye ayrılır;
- Torna = Parça hareketli, kesici takım sabit olan yatay eksenli genellikle silindir parçaların işlendiği bir talaşlı imalat makinasıdır.
- Freze = Kesici takım hareketli, parça sabit olan bu makine her türlü parça işleyebilir, hatta delik delip kılavuz dahi çekebilir.
Genellikle ülkemizde 3 eksenli makinalar kullanılıyor, ama bazı işletmelerde 5 ve ya 6 eksenli makinalar dahi görebilmeniz mümkündür.